Χαμηλός Αιματοκρίτης: Συμπτώματα και τρόποι αντιμετώπισης

Το άρθρο "Χαμηλός Αιματοκρίτης : Συμπτώματα και τρόποι αντιμετώπισης" γράφει ο φαρμακοποιός Αλέξανδρος Γκουβάτσος, απόφοιτος της Φαρμακευτικής του Πανεπιστήμιου Αθηνών.  Έχει 4,5 χρόνια εμπειρία στον κλάδο της υγείας. Από το 2022 εργάζεται ως υπεύθυνος στο Pharmacy295 Περιστερίου και είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του pharmacy295.gr


Βασικό θέμα του άρθρου ειναι ο χαμηλός αιματοκρίτης. Ειδικότερα, εστιάζει στον ορισμό του αιματοκρίτη, ενώ έμφαση δίνεται στις αιτίες, στα συμπτώματα και στους τρόπους πρόληψης ή/και αντιμετώπισης.

Τι είναι ο αιματοκρίτης;

Αιματοκρίτης ονομάζεται η εκατοστιαία αναλογία του συνολικου όγκου του αίματος που καταλαμβάνεται από τα ερυθρά αιμοσφαίρια, η τιμή του οποίου προκύπτει κατόπιν αιματολογικής εξέτασης. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι τα κύτταρα του αίματος που μεταφέρουν οξυγόνο στους διάφορους ιστούς, μέσω της ροής του αίματος. Οι χαμηλές τιμές ερυθρών αιμοσφαιρίων (χαμηλός αιματοκρίτης), οδηγεί στην ανεπαρκή οξυγόνωση των οργάνων του σώματος, που έχει ως επακόλουθο την ανεπαρκή λειτουργία του. 

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του αιματοκρίτη;

Οι φυσιολογικές τιμές του αιματοκρίτη κυμαίνονται κατά μέσο όρο στο 45%, και πιο συγκεκριμένα σε 40-52% για τους άνδρες και σε 36-48% για τις γυναίκες, όταν  αυτές δεν βρίσκονται σε εγκυμοσύνη. Μετά τα 60 οι άντρες και οι γυναίκες έχουν ελαφρά χαμηλότερες τιμές αιματοκρίτη, κάτι που αντανακλά τον χαμηλότερο αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων σε αυτή την ηλικία. Στις εγκυμονούσες οι φυσιολογικές τιμές είναι χαμηλότερες από ο,τι συνήθως και συγκεκριμένα στην περίπτωση της μονής κύησης είναι στο 34% και στην πολύδυμο κύηση στο 30%.

Ποια είναι τα αίτια του χαμηλού αιματοκρίτη;

Τα αίτια του χαμηλού αιματοκρίτη μπορεί να είναι:

• Αναιμία
• Διατροφικές ανεπάρκειες και έλλειψη βιταμινών
• Υπερφόρτωση με υγρά
• Λήψη φαρμάκων
• Κύηση
• Οξεία ή χρόνια απώλεια αίματος – αιμορραγία
• Ορμονικές διαταραχές

Αναιμία και χαμηλός αιματοκρίτης

Η αναιμία είναι η πιο συνήθης πάθηση που προκαλεί πτώση του αιματοκρίτη. Στην αναιμία παρατηρείται μείωση της μάζας των ερυθρών αιμοσφαιρίων που κυκλοφορούν στο αίμα, με αποτέλεσμα την ελάττωση της συγκέντρωσης της αιμοσφαιρίνης του αίματος και του αιματοκρίτη. Επιπροσθέτως, νοσήματα που προκαλούν αιμόλυση και αυξημένη καταστροφή ερυθρών αιμοσφαιρίων όπως κληρονομικές θαλασσαιμίες και δρεπανοκυτταρικά σύνδρομα και νοσήματα που προκαλούν απώλεια ερυθρών λόγω αιμορραγίας, όπως η γαστρορραγία, έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση αναιμίας και χαμηλού αιματοκρίτη.

Συμπτώματα

Στην περίπτωση του χαμηλού αιματοκρίτη δεν εμφανίζονται πάντα συμπτώματα, αλλά κυρίως σε αρκετά χαμηλές τιμές αυτού. Τέτοια συμπτώματα είναι:

• Ζάλη
• Εύκολη κόπωση
• Χαμηλά επίπεδα ενέργειας
• Δύσπνοια
• Αίσθημα ταχυκαρδίας,
• Ακανόνιστος καρδιακός παλμός
• Απώλεια αντοχής
• Τριχόπτωση
• Χλωμό ή ωχρό δέρμα
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Λιποθυμική τάση, η οποία μπορεί να φτάσει έως και τη λιποθυμία

Πώς αντιμετωπίζεται ο χαμηλός αιματοκρίτης;

Όταν ο χαμηλός αιματοκρίτης οφείλεται σε μειωμένα επίπεδα βιταμινών όπως σιδήρου, Β12 και φυλλικού οξέως, είναι απαραίτητο να καταναλώνουμε σε καθημερινή βάση τροφές με υψηλή περιεκτικότητα των ανωτέρω βιταμινών. Επιπροσθέτως, η ένταξη τέτοιων τροφών στο καθημερινό διατροφικό πρόγραμμα δρα προληπτικά ώστε να διατηρηθούν οι φυσιολογικές τιμές του.

Ποιες τροφές έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο;

• Συκώτι
• Κόκκινο κρέας
• Μανιτάρια
• Ψάρια
• Πουλερικά
• Θαλασσινά
• Ξηροί καρποί
• Αποξηραμένα φρούτα (σταφίδες, βερίκοκα και δαμάσκηνα)
• Αυγά
• Φακές
• Φασόλια
• Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο)
• Μαύρο ψωμί

Η απορρόφηση του σιδήρου ενισχύεται διατροφικά με την παράλληλη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C.

Ποιες τροφές αναστέλλουν την απορρόφηση σιδήρου;

Τα τρόφιμα που αναστέλλουν την απορρόφηση σιδήρου είναι:

• Γαλακτοκομικά προϊόντα και γενικά τα τρόφιμα που περιέχουν ασβέστιο
• Φυτικές ίνες
• Καφεΐνη (καφές, τσάι).
• Επίσης, διάφορα φάρμακα όπως αντιόξινα, σκευάσματα ασβεστίου κ.ά., ελαττώνουν την απορρόφηση σιδήρου. 
• Ποιες τροφές περιέχουν Β12 και φυλλικό οξύ;
• Αυγό
• Μοσχαρίσιο κρέας
• Μπρόκολο
• Φυστίκια
• Σολωμός
• Τόνος
• Θαλασσινά
• Αβοκάντο
• Σπανάκι

Αξίζει να επισημανθεί ότι σε περίπτωση έλλειψης και κατόπιν συμβουλής του θεράποντα ιατρού, είναι σημαντική η λήψη των ανωτέρω βιταμινών μέσω ενός συμπληρώματος  διατροφής. Καταληκτικά, ο αιματοκρίτης είναι πολύ σημαντικός για τη σωματική υγεία και την ευεξία του ανθρώπου, γι’ αυτό και πρέπει να διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα.

Για το σκοπό αυτό απαραίτητη κρίνεται η συχνή παρακολούθησή του, καθώς και η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών ή/και συμπληρωμάτων διατροφής.

Στο Pharmacy295 θα βρεις συμπληρώματα διατροφής σιδήρου , φυλλικού οξέος, και B12 τα οποία δρουν προληπτικά στη διατήρηση του αιματοκρίτη σου σε φυσιολογικά επίπεδα.