Αυτισμός: Τα κύρια σημάδια που πρέπει να προσέξεις

Τι είναι ο αυτισμός;</h2 class="mb-2 mt-6 text-lg font-bold"> Ο αυτισμός ή η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ASD), είναι μια νευρολογική και αναπτυξιακή διαταραχή (Frith,1996). Επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν, επικοινωνούν, μαθαίνουν και συμπεριφέρονται. Αν και ο αυτισμός μπορεί να διαγνωστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, περιγράφεται ως «αναπτυξιακή διαταραχή» επειδή τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως στα δύο πρώτα χρόνια της ζωής (Happe, 1998).

Τι είναι η διαταραχή φάσματος;</h2 class="mb-2 mt-6 text-lg font-bold"> Ο όρος "φάσμα" αναφέρεται στο εύρος του τύπου και της βαρύτητας των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, ένα άτομο με αυτισμό που βρίσκεται στο υψηλό λειτουργικό εύρος του φάσματος θα έχει καλή κατανόηση της γλώσσας, αλλά ένα άτομο προς το χαμηλό λειτουργικό εύρος του φάσματος μπορεί να μην μιλάει καθόλου. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ένα άτομο με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού δεν θα εμφανίσει όλα τα συμπτώματα και τα συμπτώματα θα ποικίλλουν σε βαρύτητα. Ωστόσο, ένα άτομο με ΔΑΦ θα εμφανίσει αρκετές από αυτές τις συμπεριφορές και σημάδια (Grandin & Scariano, 1995).

Τα κύρια σημάδια του αυτισμού</h2 class="mb-2 mt-6 text-lg font-bold">  

Καθυστερήσεις σε Αναπτυξιακά Ορόσημα</h2 class="mb-2 mt-6 text-lg font-bold"> Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή, που σημαίνει ότι τα σημάδια γίνονται εμφανή καθώς ένα παιδί δεν αναπτύσσεται όπως αναμένεται. Οι καθυστερήσεις στην επίτευξη ορισμένων ορόσημων μπορεί επίσης να είναι σημάδι αυτισμού:

• 9 μηνών: δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του
• 9 μηνών: δεν δείχνει εκφράσεις του προσώπου που σχετίζονται με βασικά συναισθήματα όπως χαρά, λύπη, θυμό ή έκπληξη
• 12 μηνών: μη συμμετοχή σε απλά διαδραστικά παιχνίδια
• 12 μηνών: χρησιμοποιεί λίγες ή καθόλου σωματικές χειρονομίες
• 15 μηνών: δεν μοιράζεται ενδιαφέροντα με άλλους, όπως να δείχνει στον φροντιστή του ένα αντικείμενο που του αρέσει
• 18 μηνών: δεν κοιτάζει κάτι όταν το δείχνει κάποιος άλλος
• 24 μηνών: δεν παρατηρεί πότε οι άλλοι είναι πληγωμένοι ή λυπημένοι
• 30 μηνών: δεν ασχολείται με την προσποίηση και μιμιτικές συμπεριφορές όταν παίζει, όπως να «ταΐζει» μια κούκλα
• 3 ετών και άνω: δυσκολεύεται να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων ή να μιλήσει για τα δικά του συναισθήματα
• 5 ετών: δεν παίζει παιχνίδια με άλλα άτομα

Ενώ ακόμη και τα τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά μπορεί να μην φτάσουν σε κάθε ορόσημο αμέσως, σημαντικές καθυστερήσεις ή καθυστερήσεις στην επίτευξη πολλών ορόσημων μπορεί να υποδηλώνουν αυτισμό σε ένα παιδί. Συνιστάται περαιτέρω εξέταση από ειδικευμένο ιατρό ή ψυχολόγο σε κάθε παιδί που παρουσιάζει χαρακτηριστικά όπως αυτά που αναφέρονται παραπάνω (Grandin & Scariano, 1995).   

Σημάδια αυτισμού σε μικρά παιδιά</h2 class="mb-2 mt-6 text-lg font-bold"> Τα συμπτώματα της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού είναι συνήθως ξεκάθαρα σε ηλικία τριών ετών. Το εύρος των συμπεριφορών και των δεξιοτήτων, που καλύπτονται εδώ μπορεί να γίνει εμφανές μεταξύ τριών ετών και πέντε ετών. Ορισμένα σημάδια ότι ένα παιδί βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του, ή σε κάποια γνώριμη φωνή
• Αποφεύγει την οπτική επαφή
• Δεν χαμογελάει όταν του χαμογελάς
• Αναστατώνεται πολύ αν δεν του αρέσει μια συγκεκριμένη γεύση, μυρωδιά ή ήχος
• Κάνει επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως κούνημα των χεριών του, των δάχτυλών ή του σώματός του
• Επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις άλλων ανθρώπων (ηχολαλία)
• Δεν ακολουθεί οπτικά τα αντικείμενα ή το δάχτυλό σας, όταν του δείχνετε κάτι
• Δεν δείχνει, ή δεν χαιρετάει, ή δεν χρησιμοποιεί άλλες χειρονομίες για να επικοινωνήσει
• Δεν κάνει θορύβους για να κερδίσει την προσοχή σας
• Δεν ανταποκρίνεται στα χάδια ή δεν προσπαθεί να το πάρετε αγκαλιά σηκώνοντας τα χέρια του
• Δεν μιμείται τις κινήσεις σας και τις εκφράσεις του προσώπου σας
• Δεν παίζει με άλλα άτομα
• Δεν ζητάει βοήθεια για κάτι που δεν μπορεί να κάνει μόνο του
• Εστιάζει υπερβολικά σε ένα συγκεκριμένο παιχνίδι ή αντικείμενο
• Δεν εκφράζει συναισθήματα ή εκφράζει μόνο ένα περιορισμένο φάσμα συναισθημάτων
• Παρουσιάζει επιθετική συμπεριφορά
• Παρουσιάζει συμπεριφορές, όπως το χτύπημα του κεφαλιού στον τοίχο ή επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές όπως χτυπήματα χεριών, λίκνισμα ή στριφογυρίσματα

Αυτισμός σε μεγαλύτερα παιδιά</h2 class="mb-2 mt-6 text-lg font-bold"> Ο αυτισμός σε ένα μεγαλύτερο παιδί περιλαμβάνει σημάδια όπως:

• Έλλειψη ενσυναίσθησης. Δεν φαίνεται να καταλαβαίνει τι σκέφτονται ή αισθάνονται οι άλλοι
• Δυσκολεύεται να εκφράσει πώς νιώθει
• Παρουσιάζει προσκόλληση σε καθημερινή ρουτίνα και έντονη ανησυχία και άγχος αν αυτή αλλάξει
• Έχει πολύ έντονο ενδιαφέρον για ορισμένα θέματα ή δραστηριότητες
• Αναστατώνεται πολύ αν του ζητήσεις να κάνει κάτι
• Δυσκολεύεται να κάνει φίλους ή προτιμά να είναι μόνο του
• Παρουσιάζει αδυναμία στο να αντιληφθεί τον μεταφορικό λόγο
• Του δημιουργείται κοινωνικό άγχος

Άλλα σημάδια αυτισμού</h2 class="mb-2 mt-6 text-lg font-bold"> Άλλα σημάδια που υποδηλώνουν αυτισμό σε ένα άτομο είναι:

• Δεν αντιλαμβάνεται τους κοινωνικούς «κανόνες»
• Αποφεύγει την οπτική επαφή και το να έρθει πολύ κοντά με άλλους ανθρώπους. Εκδηλώνει μεγάλη αναστάτωση εάν κάποιος το αγγίξει ή πλησιάσει πολύ
• Παρατηρεί μικρές λεπτομέρειες, σχέδια, μυρωδιές ή ήχους που οι άλλοι δεν το κάνουν
• ‘Έχει πολύ έντονο ενδιαφέρον για ορισμένα θέματα ή δραστηριότητες

Συμβουλές για Γονείς

1. Μάθετε όσο το δυνατόν περισσότερα για τη διαταραχή του φάσματος του αυτισμού
2. Δημιουργήστε συγκεκριμένο πρόγραμμα και ρουτίνα
3. Συνδεθείτε με άλλους γονείς παιδιών με αυτισμό
4. Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια τόσο για το παιδί, όσο και για εσάς
5. Αφιερώστε χρόνο στον εαυτό σας και τα άλλα μέλη της οικογένειας

Η απόκτηση ενός παιδιού με αυτισμό επηρεάζει ολόκληρη την οικογένεια. Η προσοχή στη σωματική και συναισθηματική υγεία όλης της οικογένειας είναι σημαντική. Πολλές εθνικές και τοπικές οργανώσεις υπεράσπισης παρέχουν πληροφορίες, πόρους και υποστήριξη σε άτομα με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού και στις οικογένειές τους. Στη χώρα μας είναι πολύ σημαντική η δράση της  Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Race for Autism Gr . Το Race for Autism Gr έχει ως στόχο την πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τις διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, καθώς και τις ανάγκες των αυτιστικών ατόμων και των οικογενειών τους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΕ:

Frith U., "Αυτισμός", ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Αθήνα, 1996.

Happe F., "Αυτισμός- Ψυχολογική Θεώρηση", GUTENBERG, Αθήνα, 1998.

Grandin T. & Scariano M., ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Αθήνα, 1995.